Με τον όρο “Νεοκλασικισμό”, χαρακτηρίζεται ένα δυτικό πολιτιστικό κίνημα, που διαδόθηκε ευρύτατα στην Ευρώπη, στα τέλη του 18ου αιώνα και στις πρώτες δεκαετίες του 19ου. Η αρχή του ανάγεται στο ενδιαφέρον για τις αρχαιολογικές σπουδές, που ανακινήθηκε μετά τις επιτυχείς ανασκαφές της εποχής. Η άνθηση του, ευνοείται από την Γαλλική Επανάσταση, που ανασύρει τους μύθους και το ύφος της κλασικής αρχαιότητας για να στηρίξει εθνικιστικές επιδιώξεις. Εξέφρασε τον θεωρητικό προβληματισμό της εποχής, την επαναστατική ορμή και τα υψηλά οράματα της κοινωνίας, έχοντας επιρροή σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Εξυπηρέτησε την αναζήτηση και τον προσδιορισμό της νεοελληνικής ταυτότητας ως τη συνέχεια της αρχαίας, της οποίας ορίζεται ως νόμιμος κληρονόμος και στήριξε την ιδέα της ενιαίας εθνικής οντότητας.

Κατείχε κυρίαρχο ρόλο στις τέχνες (ζωγραφική, γλυπτική), στα οικοδομήματα (εκκλησίες, μουσεία, δημόσια κτίρια, ιδιωτικές κατοικίες), αλλά και στα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, σε τεράστια γεωγραφική έκταση. Η ελληνική ζωγραφική έδωσε ηχηρό παρόν στον νεοκλασικισμό και όπως συνέβη και με την γλυπτική, διήρκεσε και αυτή πέρα από τον 19ο αιώνα.​

Σχέδια της νεοκλασσικής οικίας Πατσιάδη του Ερνεστ Τσίλλερ. Πηγή: Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, αρχείο Εθνικής Πινακοθήκης, Ζ.174, Φωτογράφιση έργων Θάλεια Κυμπάρη

Η νεοκλασική αρχιτεκτονική έφτασε στην Ελλάδα στον πρώτο μισό του 19ου αι., επαναφέροντας στη χώρα μορφές της «αρχαιότητας». Ο νεοκλασικισμός εισήλθε αρχικά κατά την Καποδιστριακή περίοδο, κυρίως από έλληνες σπουδαστές των αρχιτεκτονικών σχολών της Ευρώπης (Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία), που επέστρεψαν στην πατρίδα τους μετά τα χρόνια των σπουδών, προκειμένου να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Παράλληλα, ύστερα από το 1832 και τη σύσταση του Βασιλείου του Όθωνα, αρκετοί ήταν οι Βαυαροί αρχιτέκτονες που εκλήθησαν να ανασχεδιάσουν τα ελληνικά ιστορικά κέντρα.  Κτίρια με νεοκλασικά χαρακτηριστικά υπάρχουν σε πολλές πόλεις όπως Ναύπλιο, Αίγινα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάρος, Ερμούπολη, Πάτρα, Τρίπολη, Ερέτρια και Άργος. Τα αρχιτεκτονήματα ακολούθησαν τα ευρωπαϊκά πρότυπα, προσαρμόζοντάς τα εν μέρει κατά την ελληνική τους ταυτότητα.