Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά και αρχαιολογικός χώρος

Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Πειραιά θεμελιώθηκε το 1966 ως επέκταση του παλαιού και άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 1981. Στεγάζεται σε διώροφο κτήριο, που πλαισιώνει στη δυτική και νότια πλευρά το Eλληνιστικό θέατρο της Ζέας. Οι εκθεσιακοί του χώροι καταλαμβάνουν τις δέκα αίθουσες των δύο ορόφων, ενώ στο υπόγειο βρίσκονται τα εργαστήρια συντήρησης πήλινων, μεταλλικών και λίθινων αντικειμένων, καθώς και η αποθήκη του μουσείου, όπου φυλάσσονται αρχαιολογικά ευρήματα από την περιοχή του Πειραιά, την παραλιακή ζώνη και τα νησιά. Το κτήριο του παλαιού μουσείου, που βρίσκεται ακριβώς δίπλα, χρησιμοποιείται σήμερα ως αποθήκη γλυπτών, ενώ στον αρχαιολογικό χώρο του θεάτρου της Ζέας/αύλειο χώρο του Μουσείου, λειτουργεί υπαίθρια έκθεση με αξιόλογα δείγματα κυρίως επιτύμβιων σημάτων. Η πορεία επίσκεψης ξεκινά από τον προθάλαμο του ορόφου όπου τα εκθέματα εισάγουν τον επισκέπτη στη λειτουργία της πόλης ως εμπορικού κέντρου και πολεμικού ναυστάθμου. Στην αίθουσα της Κεραμεικής και μικροαντικειμένων από τα μυκηναϊκά έως τα ελληνιστικά χρόνια (1500-300 π.Χ.), παρουσιάζονται χαρακτηριστικά αγγεία ειδωλίων και κοσμημάτα από μυκηναϊκούς τάφους της Σαλαμίνας, της Βούλας και της Βάρκιζας. Η χρονολογική διαδοχή συνεχίζεται με αγγεία της πρώιμης αρχαικής ή πρωτοαττικής περιόδου και της κορινθιακής κεραμεικής. Στην ίδια αίθουσα αναπτύσσεται η ενότητα της καθημερινότητας στην κλασσική εποχή. Στο ισόγειο βρίσκονται επίσης επιτύμβιες στήλες (350-317 π.Χ.) και το ταφικό μνημείο της Καλλιθέας του β΄ μισού του 4ου αι. π.Χ. του Ιστριανού μέτοικου Νικηράτου Πολυξένου και του γιου του Πολυξένου Νικηράτου. Τα 4 χάλκινα αγάλματα του Πειραιά εκτίθενται σε δύο συνεχόμενες αίθουσες στον α’ όροφο του Μουσείου. Στην επόμενη αίθουσα του ορόφου γίνεται η αναπαράσταση ενός αρχαίου ιερού, εκτίθενται ναός, βωμός, αναθηματικά ανάγλυφα και περιρραντήριο από ιερά του Πειραιά και των γύρω δήμων. Στην τελευταία αίθουσα του ορόφου εκτίθεται συλλογή κλασικών επιτυμβίων αναγλύφων από το 420 π.Χ. έως το 350 π.Χ. Κύριο έργο του μουσείου είναι η συγκέντρωση, συντήρηση, καταγραφή και φύλαξη των παλαιών και νέων κινητών ευρημάτων, που προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά. Στις δραστηριότητές του περιλαμβάνονται η οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, διαλέξεων και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων, καθώς και η σταδιακή βελτίωση των υποδομών του κτηρίου για την καλύτερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών.